Het effect van afleiding in Wie is de Mol

Dat we ons niet op twee dingen tegelijk kunnen concentreren, begint inmiddels tot veel mensen door te dringen. Bellen en appen achter het stuur, op de fiets of in de auto, het gebeurt helaas nog veel. Wanneer je mensen vraagt naar de oorzaak van de toename van het aantal ernstige ongevallen, is het antwoord vrijwel unaniem; “mobieltjes in het verkeer.” En ook al is het echte antwoord wat genuanceerder, afleiding in het verkeer is een belangrijke boosdoener bij ongevallen in het verkeer.

Afleiding als tactiek in Wie is de Mol

Tijdens het populaire programma Wie is de Mol ontpopte Jan Versteegh zich als een meester in afleiding. Nergens kwam dit duidelijker in beeld dan in aflevering 4. Het moment dat kandidaten in een park een vrijstelling voor de finale konden verdienen wanneer ze de Mol hier hadden zien langslopen. De focus op presentator Art Rooijakkers en een aantal pittige vragen zorgde ervoor dat de omgeving niet werd waargenomen. Ook bij de opdracht in het verlaten sanatorium maakte Jan Versteegh handig gebruik van afleiding. “Olcay kijk even wat mijn klok zegt!” Ondanks dat Olcay Gulsen alles kan zien, weet Jan de lampen te verstoppen. Simpelweg omdat de focus niet op Jan, maar op de klok lag.

Gemiste kans?

Is het een gemiste kans dat er niet ergens in het programma op subtiele wijze een link werd gelegd naar de effecten van afleiding in het verkeer? Ik denk het wel. In één klap bereik je tenslotte enorm veel jongeren en andere weggebruikers en kan je een bijdrage leveren aan een stukje bewustwording. Dat past natuurlijk prima bij de doelstellingen van een publieke omroep en programmamakers zijn creatief genoeg om hier een leuke draai aan te geven. Misschien een leuke uitdaging voor het volgende seizoen.

Bewustwording over afleiding in het verkeer nog hard nodig

De roep om strengere straffen voor veroorzakers van ongelukken als gevolg van het gebruik van mobiele telefoons neemt toe. Tegelijkertijd zijn de regels niet duidelijk genoeg om harde uitspraken te doen. Neem bijvoorbeeld de uitspraak van de rechter in Leeuwarden vorige week. Volgens het hof valt het bedienen van een mobiele telefoon terwijl deze niet wordt vastgehouden niet onder het bereik van artikel 61a Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990).  Terwijl dit toch serieuze gevaren op kan leveren. Heeft u wel eens geprobeerd uw navigatie al rijdend met uw hand te bedienen? Ook al staat deze in een houder, grote kans dat je van je baan afwijkt. Een groot risico voor jezelf en anderen in het verkeer. Uit Brits onderzoek (2016) blijkt zelfs dat handsfree bellen net zo gevaarlijk is als bellen met je telefoon in de hand.

Breder omschrijven en pakkans vergroten

Mensen die op dit moment hun mobiel veel in het verkeer gebruiken, geven aan dat ze niet genegen zijn om hiermee te stoppen. Waarom? Tja, de boete mag dan hoog zijn, de kans dat je gepakt wordt is zo klein, dat we dat risico wel durven te nemen. Ik mag regelmatig voorlichting in groep 8 van de basisschool geven over mobieltjes in het verkeer. Ongeveer een derde gebruikt nooit een mobiel in het verkeer en een derde komt tijdens de les tot inzicht. Het resterende deel van de jongeren gebruikt het mobieltje op de fiets en geeft aan dat ze hier pas mee stopt als het verboden wordt. Een goede zaak dus dat verkeersminister Cora van Nieuwenhuizen appen op de fiets met ingang van 2019 wil gaan verbieden. Ik denk echter dat het een misvatting is om alleen het appen te verbieden. Want dan zitten we toch op Instagram, Snapchat of zijn we op zoek naar Pokémons? Verbied gewoon het bedienen van je telefoon en zet in op handhaving. Door dit te combineren met voorlichting denk ik dat we echt wat kunnen bereiken.